Sau hàng loạt bê bối liên quan đến các tổ chức thực hiện điều hướng dư luận bằng cách chạy quảng cáo, Facebook quyết định ra mắt tính năng Thông tin và quảng cáo.

Với tính năng này, tất cả người dùng đều có thể xem những nội dung mà một trang nào đó đang chạy quảng cáo. Facebook cho rằng đây là minh bạch và sẽ ngăn chặn được các đơn vị, tổ chức lợi dụng quảng cáo với mục đích xấu.

Tuy nhiên chính sách này vừa ra mắt đã gặp nhiều phản đối từ cộng đồng kinh doanh Việt Nam. Trên các diễn đàn, hội nhóm marketing, các thành viên hầu hết đều phản đối chính sách này. Từ các shop bán online đến công ty quảng cáo lớn đều cho rằng đây là việc làm thể hiện sự độc tài mà Facebook áp đặt lên lĩnh vực quảng cáo.

Ranh giới giữa 'minh bạch' vào 'bảo mật'

"Chưa biết hiệu quả của việc minh bạch đến đâu nhưng cái hại trước mắt là người khác có thể nắm được đối thủ cùng ngành đang chạy những sản phẩm, mặt hàng gì, thiết kế ra sao, nội dung thế nào...", ông Duy Phương, chuyên gia marketing tại TP.HCM chia sẻ.

Thông tin về chiến lược, nội dung, ý tưởng quảng cáo sẽ bị công khai trên Facebook.

Theo anh Phương, những thông tin này nếu được phơi bày và sử dụng hiệu quả bởi đối thủ sẽ tăng áp lực cạnh tranh lên các doanh nghiệp quảng cáo trên Facebook.

"Mỗi người sẽ có cách sử dụng những thông tin đó theo cách khác nhau nhưng tựu trung đều chống lại các nhà quảng cáo", ông Phương chia sẻ.

Một doanh nghiệp quyết định đăng tải nội dung nào đó lên Facebook và rót tiền chạy quảng cáo, đồng nghĩa với việc họ công khai thông tin đó lên mạng xã hội Facebook.

"Tuy nhiên vấn đề ở đây là cách họ chọn nhóm khách hàng được tiếp cận những thông tin trên. Đương nhiên không phải lúc nào đối thủ cũng có thể thấy được tất cả quảng cáo bạn đang chạy", ông Phương nói thêm.

Việc tổng hợp quảng cáo một cách hệ thống như vậy sẽ khiến đối thủ kinh doanh cùng ngành có thêm số liệu cực chi tiết để phân tích, sao chép hoạt động kinh doanh của người khác.

Mặc khác những tài sản như chiến lược, số lượng quảng cáo, mặt hàng, ý tưởng vốn dĩ là tài sản bí mật của doanh nghiệp. Người dùng Facebook chỉ có cơ hội thấy các nội dung đó khi bản thân thuộc tập đối tượng khách hàng được quảng cáo hướng tới. 

Các nhà quảng cáo cho rằng đây là thời đại "cao thủ không bằng tranh thủ".

"Trước đây tôi thấy một số người phải đặt giới tính tài khoản mình thành nữ để xem các quảng cáo sản phẩm dành cho phái đẹp để kiểm soát hoạt động của đối thủ.

Nhưng bây giờ với chính sách mới này, bất cứ ai cũng có thể xem được quảng cáo một cách hệ thống, chi tiết nhất", ông Mai Thanh Phú, chuyên gia quảng cáo ngụ quận 3, TP.HCM Facebook cho biết.

"Bên cạnh đó, những mặt hàng, ý tưởng quảng cáo kinh doanh theo xu hướng như áo thun World Cup chỉ bán nhanh trong một thời gian ngắn. Nếu bị sao chép ý tưởng kinh doanh sẽ gây bất lợi lớn cho doanh nghiệp", ông Phú nói thêm.

'Ở Việt Nam, Facebook là ông trời'

Với các đơn vị chuyên nhận quảng cáo từ các nhãn hàng (agency), việc thay đổi chính sách này còn có thể liên quan các vấn đề pháp lý. "Cụ thể những thứ như nội dung, chiến lược được các agency cam kết bảo mật với các nhãn hàng.

Tuy nhiên việc Facebook tự ý công khai những thông tin này khiến agency phải đứng trước hai lựa chọn. Một là bồi thường cho khách hàng vì lộ thông tin. Hai là thương lượng với khách hàng, bởi đây là trường hợp bất khả kháng", ông T.K, một chuyên gia quảng cáo nổi tiếng yêu cầu không tiết lộ tên cho biết.

Cũng theo ông T.K, nếu xem việc Facebook tự ý đưa ra các chính sách mà không thông qua agency là trường hợp bất khả kháng thì có thể nói ở Việt Nam, Facebook là "ông trời".

Facebook bị cho rằng đang phó thác trách nhiệm kiểm duyệt nội dung cho người dùng.

"Các agency lớn quản lý hàng chục fanpage của các nhãn hàng lớn, số tiền chi cho quảng cáo mỗi tháng hàng tỷ đồng nhưng Facebook làm việc này mà không hề có thông báo từ trước", ông T.K bức xúc.

Mặc khác, cách công khai quảng cáo như vậy sẽ tạo điều kiện cho các đối thủ của doanh nghiệp sao chép ý tưởng kinh doanh. "Ví dụ một bên nào đó đang kinh doanh sản phẩm tương tự, thay vì đầu tư bộ phận làm nội dung, ý tưởng chạy quảng cáo, họ chỉ cần vào page của đối thủ, sao chép và đổi tên là có thể dùng được", ông Phú chia sẻ.

Để chống lại việc này doanh nghiệp có hai sự lựa chọn là sáng tạo liên tục các nội dung quảng cáo hoặc "bơm" thật nhiều tiền để "đè" quảng cáo của đối thủ. Ở cả hai cách trên, Facebook vẫn là người có lợi nhất.

Phó thác trách nhiệm kiểm duyệt cho người dùng

Ngoài ra, các doanh nghiệp còn phải đối mặt với nguy cơ bị đối thủ chơi xấu, phá hoại tập thể bằng cách báo cáo nội dung quảng cáo vi phạm (report). Nếu nhận được nhiều report của người dùng về một nội dung quảng cáo nào đó, Facebook sẽ tạm ngừng để xem xét nội dung (review).

"Thời gian Facebook đánh giá lại quảng cáo không quá lâu, nhưng trong kinh doanh, một giờ không hiển thị quảng cáo đã ảnh hưởng rất lớn đến kế hoạch của doanh nghiệp, tạo cơ hội cho đối thủ tiếp cận người dùng", ông Phương cho biết.

Trong thông cáo gửi đến báo chí khi ra mắt tính năng mới này, Facebook cho rằng người dùng có thể gắn cờ bất kỳ nội dung nào khi thấy nghi ngờ bằng cách nhấp vào “Báo cáo Quảng cáo”.

Facebook làm việc này với niềm tin người dùng sẽ thay Facebook kiểm duyệt, gắn cờ các nội dung quảng cáo. "Tuy nhiên việc vào một fanpage nào đó để gắn cờ xem ra không mấy hiệu quả so với cách báo cáo những quảng cáo hiển thị trực tiếp trên newfeed trước đây. Bởi người dùng thường ít khi quan tâm tới từng trang như vậy", anh T.K nói thêm.

Tuy nhiên một số ý kiến lại ủng hộ tính năng này của Facebook. "Tôi cho rằng việc tham khảo ý tưởng trong lĩnh vực quảng cáo không phải chuyện lạ và không phải Facebook là công cụ duy nhất. Tính năng minh bạch thông tin này có lợi cho cả nhãn hàng và người dùng", Thạc sĩ Vũ Cận Lân, chuyên gia truyền thông và thương hiệu chia sẻ.

Theo ông Lân, với tính năng này, nhãn hàng sẽ có thêm một kênh phân phối thông tin mới đến người dùng. Khi minh bạch danh sách các quảng cáo được chạy sẽ tạo niềm tin lớn cho người dùng. Các doanh nghiệp kinh doanh bất tín sẽ phải chịu sự báo cáo của người dùng.