Thực trạng ô nhiễm không khí ở Việt Nam kể riêng và trên toàn thế giới nói chung đang ở mức báo động đỏ. Nồng độ những chất ô nhiễm trong không khí như CO2, NO2, SO2, O3,...đang tại mức khôn cùng cao. Sức khỏe còn chính chúng ta đang bị đặt vào một tình thế nghiêm trọng.
1. Nồng độ CO2 (Carbon Dioxide)
CO2, hay carbon dioxide, là một trong các chất gây ô nhiễm không khí phổ quát nhất trên toàn cầu. Được sinh ra chủ yếu trong khoảng hoạt động đốt cháy nhiên liệu hóa thạch như than, dầu, và khí đốt tự nhiên, CO2 đóng vai trò quan trọng trong việc gây ra hiệu ứng nhà kính và biến đổi khí hậu. Việc tăng nồng độ CO2 trong không khí không chỉ khiến trái đất ấm lên mà còn dẫn đến những hệ quả nguy hiểm khác đối có sức khỏe con người và môi trường, góp phần làm cho gia nâng cao thực trạng ô nhiễm môi trường không khí. thực trạng ô nhiễm môi trường không khí ở Việt Nam đang càng ngày càng nguy hiểm, sở hữu nồng độ CO2 trong không khí đã nâng cao lên đáng nói trong các năm cách đây không lâu. Theo số liệu trong khoảng Tổng cục Môi trường, nồng độ CO2 trung bình ở những thị thành to như Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh đã vượt ngưỡng an toàn cho phép của đơn vị Y tế toàn cầu (WHO). Cụ thể, tại Hà Nội, nồng độ CO2 đã đạt mức 410 ppm (phần triệu), khiến gia tăng thực trạng ô nhiễm môi trường không khí tại khu vực này.
2. Nồng độ NO2 (Nitrogen Dioxide)
NO2, hay nitrogen dioxide, là một chất ô nhiễm không khí độc hại, sinh ra trong khoảng những công đoạn đốt cháy, đặc trưng là từ các phương tiện giao thông và công nghiệp. NO2 không chỉ gây ra những vấn đề về hô hấp mà còn là cội nguồn chính dẫn đến hiện tượng mưa axit, làm suy thoái môi trường tự nhiên và tác động trực tiếp tới sức khỏe cùng đồng. Thực trạng của ô nhiễm không khí ở Việt Nam can dự tới NO2 cũng đang tại mức báo động. Tại các tỉnh thành to như Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh, nồng độ NO2 đã vượt quá mức khuyến cáo của WHO. Thí dụ, trong năm 2023, nồng độ NO2 ở Hà Nội đã đạt 70 µg/m³, cao hơn phổ biến so sở hữu ngưỡng an toàn là 40 µg/m³. Điều này cho thấy thực trạng ô nhiễm môi trường không khí tại Việt Nam đang trở thành nghiêm trọng, đòi hỏi sự quan tâm và hành động khẩn cấp từ các ngành quản lý.
3. Nồng độ SO2 (Sulfur Dioxide)
SO2, hay lưu huỳnh dioxide, là một chất khí độc hại được sinh ra chủ yếu trong khoảng việc đốt cháy than và dầu. SO2 với khả năng gây ra những vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, đặc trưng là đối có hệ hô hấp. Không những thế, SO2 cũng là tác nhân chính gây ra hiện tượng mưa axit, tác động thụ động tới nông nghiệp, rừng, và nguồn nước. Thực trạng ô nhiễm không khí hiện nay ở Việt Nam cũng đang bị ảnh hưởng bởi nồng độ SO2 gia nâng cao, đặc trưng là tại những khu công nghiệp và những thành thị to. Theo Thống kê của Bộ Tài nguyên và Môi trường, nồng độ SO2 tại một số khu vực công nghiệp đã vượt mức cho phép, mang mức đo được lên đến 60 µg/m³, khi mà ngưỡng an toàn là 20 µg/m³. Thực trạng của ô nhiễm không khí này đang đặt ra các thách thức to cho Việt Nam trong việc bảo kê môi trường và sức khỏe cộng đồng.
4. Nồng độ O3 (Ozon tầng thấp)
Ozon tầng thấp (O3) là một trong các chất gây ô nhiễm không khí nghiêm trọng, được hình thành lúc những oxit nitrogen (NOx) và những hợp chất hữu cơ bay khá (VOC) bức xúc dưới tác động của ánh sáng mặt trời. Mặc dù O3 tại tầng bình lưu sở hữu tác dụng bảo kê trái đất khỏi tia cực tím, nhưng khi xuất hiện tại tầng tốt, nó phát triển thành một chất độc hại, gây ra các vấn đề về hô hấp và khiến gia tăng nguy cơ mắc những bệnh về tim mạch. Thực trạng ô nhiễm không khí ở Việt Nam cho thấy nồng độ O3 tầng tốt đang có thiên hướng tăng cao, đặc thù là tại các tỉnh thành to như Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh. Những Thống kê vừa qua chỉ ra rằng nồng độ O3 nhàng nhàng hàng ngày ở một số khu vực thành phố đã vượt ngưỡng an toàn của WHO, tác động trực tiếp tới chất lượng không khí và sức khỏe cộng đồng. Thực trạng ô nhiễm không khí này đang đặt ra các thách thức lớn cho việc kiểm soát ô nhiễm và bảo kê sức khỏe con người.
5. Chỉ số chất lượng không khí (AQI - Air Quality Index)
Chỉ số chất lượng không khí (AQI) là một chỉ số đo lường mức độ ô nhiễm không khí dựa trên nồng độ các chất gây ô nhiễm như CO2, NO2, SO2, O3, PM2.5, và PM10. AQI là phương tiện quan trọng giúp người dân và chính quyền nhận thức rõ hơn về thực trạng của ô nhiễm không khí và đưa ra những giải pháp dự phòng phù hợp. Chỉ số AQI nghiêng ngả từ 0 đến 500, với những mức độ cảnh báo khác nhau, trong khoảng thấp tới nghiêm trọng. Thực trạng ô nhiễm không khí tại các thị thành to ở Việt Nam thường xuyên nằm tại mức báo động theo chỉ số AQI. Thí dụ, vào các ngày ô nhiễm nặng, AQI ở Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh mang thể vượt ngưỡng 200, bộc lộ mức độ ô nhiễm rất cao và với hại cho sức khỏe. Những Báo cáo này cho thấy thực trạng của ô nhiễm không khí đang ngày một nghiêm trọng, đặc biệt là vào các tháng mùa khô.
6. Nồng độ bụi mịn PM2.5 và PM10
PM2.5 và PM10 là những hạt bụi mịn sở hữu kích thước rất nhỏ, với thể xâm nhập sâu vào phổi và máu, gây ra những vấn đề về hô hấp và tim mạch. PM2.5 mang tuyến phố kính nhỏ hơn 2.5 micromet, trong khi PM10 với trục đường kính nhỏ hơn 10 micromet. Những hạt này chính yếu sinh ra từ hoạt động giao thông, công nghiệp, và đốt cháy nhiên liệu hóa thạch. Thực trạng ô nhiễm không khí tại Việt Nam cho thấy nồng độ PM2.5 và PM10 tại các thành phố to đang ở mức rất cao. Theo số liệu của Tổng cục Môi trường, nồng độ PM2.5 tại Hà Nội thường xuyên vượt ngưỡng 50 µg/m³, trong khi ngưỡng an toàn là 25 µg/m³. Tương tự, nồng độ PM10 cũng vượt ngưỡng cho phép, đặc trưng là vào giờ cao điểm. Điều này góp phần khiến trầm trọng thêm thực trạng của ô nhiễm không khí tại Việt Nam và ăn hiếp dọa sức khỏe cộng đồng.
7. Mức độ ô nhiễm từ các hợp chất hữu cơ bay hơi (VOC)
Các hợp chất hữu cơ bay tương đối (VOC) là một đội ngũ những hợp chất hóa học dễ bay tương đối, mang thể phát tán vào không khí từ phổ quát nguồn khác nhau như sơn, xăng dầu, sản phẩm hóa chất, và công đoạn công nghiệp. VOC không chỉ gây ra mùi khó chịu mà còn tham dự vào giận dữ tạo ra O3 tầng tốt, khiến cho gia tăng chừng độ ô nhiễm không khí và gây hại cho sức khỏe. Ở Việt Nam, thực trạng ô nhiễm không khí hiện nay đang bị ảnh hưởng hiểm nguy bởi các VOC, đặc thù là ở những khu công nghiệp và khu vực tỉnh thành đông dân cư. Các nghiên cứu cách đây không lâu cho thấy chừng độ VOC trong không khí ở đa dạng khu vực đã vượt quá ngưỡng an toàn, dẫn tới sự hình thành O3 tầng thấp và làm cho nâng cao nguy cơ mắc các bệnh lý về hô hấp. Thực trạng ô nhiễm không khí này đòi hỏi sự giám sát chặt chẽ và những giải pháp hạn chế hiệu quả từ phía chính quyền và cùng đồng. Việc đối mặt sở hữu những thách thức về ô nhiễm không khí đòi hỏi sự kết hợp chặt chẽ giữa chính phủ, doanh nghiệp, và cùng đồng. Chỉ khi phần lớn các đối tác cộng chung tay hành động, chúng ta mới sở hữu thể bảo vệ môi trường sống, đảm bảo sức khỏe cho thế hệ hiện nay và tương lai.
