Joseph Robinette Biden, Jr. (còn gọi là Joe Biden; /ˌrɒbɪˈnɛt
Lớn lên ở Scranton, Pennsylvania và quận New Castle, Delaware, Biden theo học tại Đại học Delaware trước khi nhận bằng luật tại Đại học Syracuse.[1] Ông trở thành luật sư năm 1969 và được bầu vào Hội đồng Quận New Castle năm 1970. Ông được bầu vào Thượng viện Hoa Kỳ từ bang Delaware năm 1972, trở thành thượng nghị sĩ trẻ thứ sáu trong lịch sử Hoa Kỳ. Biden là thành viên lâu năm của Thượng viện và cuối cùng trở thành Chủ tịch Ủy ban Đối ngoại Thượng viện. Ông phản đối Chiến tranh vùng Vịnh năm 1991 nhưng ủng hộ việc mở rộng liên minh NATO sang Đông Âu và sự can thiệp của khối này vào Chiến tranh Nam Tư những năm 1990. Ông ủng hộ nghị quyết cho phép Chiến tranh Iraq năm 2002 nhưng phản đối sự gia tăng quân số của quân đội Mỹ vào năm 2007. Ông cũng từng là Chủ tịch Ủy ban Tư pháp Thượng viện từ năm 1987 đến 1995, giải quyết các vấn đề liên quan đến chính sách ma túy, phòng chống tội phạm và quyền tự do dân sự. Biden đã dẫn đầu các nỗ lực để thông qua Đạo luật Kiểm soát Tội phạm Bạo lực và Thực thi Pháp luật và Đạo luật chống bạo lực đối với phụ nữ, đồng thời giám sát các đề cử gây tranh cãi của Tòa án Tối cao Hoa Kỳ đối với Robert Bork và Clarence Thomas. Biden tranh cử vị trí ứng cử viên Tổng thống Đảng Dân chủ vào các năm 1988 và 2008 nhưng không thành công.[2]
Biden được bầu lại sáu lần vào Thượng viện Hoa Kỳ và là thượng nghị sĩ lớn tuổi thứ tư khi ông từ chức để trở thành phó tổng thống cùng với Barack Obama trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2008.[3] Obama và Biden được bầu lại vào năm 2012. Với tư cách là Phó Tổng thống, Biden đã giám sát chi tiêu cơ sở hạ tầng trong năm 2009 để chống lại cuộc Đại suy thoái. Các cuộc đàm phán của ông với các nghị sĩ Cộng hòa đã giúp chính quyền Obama thông qua các đạo luật bao gồm Đạo luật Giảm thuế 2010, giải quyết bế tắc về thuế; Đạo luật Kiểm soát Ngân sách năm 2011, trong đó giải quyết khủng hoảng trần nợ; Đạo luật cứu trợ người nộp thuế của Mỹ năm 2012, đạo luật này đã giải quyết các khó khăn tài chính sắp xảy ra. Về chính sách đối ngoại, Biden dẫn đầu các nỗ lực nhằm thông qua hiệp ước START mới giữa Hoa Kỳ và Nga; hỗ trợ can thiệp quân sự vào Libya và giúp hình thành chính sách của Mỹ đối với Iraq thông qua việc rút quân đội Mỹ vào năm 2011. Sau vụ xả súng ở trường tiểu học Sandy Hook, Biden lãnh đạo Đội đặc nhiệm chống bạo lực súng đạn, được thành lập nhằm giải quyết các nguyên nhân của bạo lực súng đạn ở Hoa Kỳ.[4]
Vào tháng 10 năm 2015, Biden nói rằng ông sẽ không tranh cử tổng thống trong cuộc bầu cử năm 2016. Vào tháng 1 năm 2017, Obama đã trao tặng Biden Huân chương Tự do Tổng thống.[5] Biden tuyên bố ứng cử Tổng thống năm 2020 vào ngày 25 tháng 4 năm 2019 và vào tháng 6 năm 2020, ông đã đạt ngưỡng 1.991 đại biểu cần thiết để đảm bảo sự đề cử của Đảng Dân chủ.[6] Vào ngày 11 tháng 8 năm 2020, Biden công bố Thượng nghị sĩ Hoa Kỳ Kamala Harris là người tranh cử cùng với ông trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2020.[7] Biden đánh bại Trump trong cuộc bầu cử ngày 3 tháng 11.[8][9] và chính thức nhậm chức vào ngày 20/1/2021.
Cha ông từng là nhân viên bán xe hơi, nhưng đã gặp phải một số khó khăn trong những 1950 của thế kỷ trước. Sau khi bị mất việc làm, lúc đó cậu bé Biden mới 10 tuổi, cha của ông đã quyết định chuyển cả gia đình tới sinh sống tại bang Delaware. Đây cũng là lý do ông Biden duy trì các mối quan hệ chính trị gần gũi tại hai bang này, đặc biệt là bang chiến địa Pennsylvania. Ông Biden từng theo học tại Đại học Delaware trước khi giành bằng cử nhân Luật tại Đại học Syracuse vào năm 1968.
Theo giới phân tích, ông Biden là một vị chính khách kỳ cựu với thời gian hoạt động chính trị lâu dài. Sự nghiệp chính trị của ông bắt đầu từ khá sớm khi ông tham gia tranh cử vào Hội đồng hạt New Castle và giành chiến thắng trong cuộc bầu cử này vào năm 1970. Không dừng ở đó, hai năm sau, ông quyết định tham gia cuộc đua giành ghế thượng nghị sĩ đại diện cho bang Delaware tại Quốc hội Mỹ và giành chiến thắng. Ông trở thành Thượng nghị sĩ trẻ tuổi thứ 6 trong lịch sử nước Mỹ khi mới 30 tuổi và nắm giữ cương vị này suốt từ năm 1973 đến tháng 2/2009. Ông tham gia Ủy ban Đối ngoại Thượng viện Mỹ trong 10 năm và từng đảm nhận cương vị chủ tịch của cơ quan này.
Năm 1988, ông Biden nuôi tham vọng trở thành tổng thống trẻ nhất nước Mỹ sau cố Tổng thống John F. Kenedy nhưng không thành công. 20 năm sau - năm 2008, với bề dày kinh nghiệm trong vai trò thượng nghị sĩ và vị thế vững vàng hơn, ông Biden quyết định thử sức với cuộc đua vào Nhà Trắng một lần nữa. Tuy nhiên, ông đã nhanh chóng rút lui trước hai ứng cử viên tiềm năng của đảng Dân chủ vào thời điểm đó là Thượng nghị sĩ Hillary Clinton và Barack Obama. Trong cuộc bầu cử năm đó, ứng cử viên tổng thống của đảng Dân chủ Barack Obama đã chọn Thượng nghị sĩ Biden tham gia liên danh tranh cử cho vị trí Phó Tổng thống Mỹ. Với chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2008 và 2012, ông Biden đã đảm nhận cương vị Phó Tổng thống Mỹ trong suốt 8 năm. Trong thời gian này, ông đã góp phần xây dựng một số chính sách của Tổng thống Obama như Đạo luật Chăm sóc sức khỏe giá rẻ, hay còn gọi là Obamacare, gói kích thích kinh tế nhằm khắc phục hậu quả của cuộc đại suy thoái cùng các dự luật về thuế và tài chính.
Tháng 4/2019, ông Biden đã quyết định tham gia tranh cử. Dù khởi đầu muộn hơn, nhưng với bề dày 40 năm kinh nghiệm hoạt động chính trị, Đại hội Toàn quốc của đảng Dân chủ, diễn ra từ ngày 17-20/8 ở Milwaukee, bang Wisconsin, đã chính thức đề cử ông làm ứng cử viên đại diện cho đảng này tham gia cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ năm 2020. Trong bài phát biểu tiếp nhận đề cử, ông Biden đã đề cao sự đoàn kết để vượt qua thời kỳ mà ông nhận định là “đen tối”, đồng thời cam kết sẽ đem lại tương lai tươi sáng cho nước Mỹ. Vị chính trị gia này cũng tuyên bố kế hoạch “Build back better" (Xây dựng lại tốt hơn) nhằm khôi phục thị trường lao động, thúc đẩy các quy định mới về thuế, tăng đầu tư và sản xuất trong nước, tăng cường năng lực cạnh tranh trong các lĩnh vực công nghệ, trí tuệ nhân tạo, công nghệ sinh học và năng lượng sạch.
Vị chính trị gia 78 tuổi này đã chịu đựng nhiều mất mát khi nhiều người thân trong gia đình lần lượt qua đời. Năm 1966, ông kết hôn với bà Neilia Hunter và có 3 con. Trong thời gian tham gia tranh cử ghế Thượng nghị sĩ bang Delaware, một vụ tai nạn giao thông đã cướp đi người vợ đầu tiên của ông và con gái mới sinh, đồng thời còn khiến hai con trai của ông là Beau và Hunter bị thương nặng. Đến năm 2015, ông tiếp tục đón nhận tin buồn khi con trai cả Beau, một ngôi sao chính trị đang lên, đồng thời là Tổng Chưởng lý bang Delaware, qua đời ở tuổi 45 do bị ung thư não. Chính vì điều này, ông Biden luôn coi vấn đề y tế là ưu tiên hàng đầu và luôn nỗ lực bảo vệ Obamacare.
Ông Biden tái hôn với bà Jill Jacobs vào năm 1977 và sinh thêm một con gái. Bà luôn là chỗ dựa tinh thần và cố vấn tin cậy cho chồng mình trong sự nghiệp chính trị và cuộc sống. Hiện bà Jill, 70 tuổi, đang giảng dạy tại Đại học Cộng đồng Northern Virginia.
Trong cuộc bầu cử năm nay, cựu Phó Tổng thống Biden đã đánh bại Tổng thống Donald Trump trong cuộc bầu cử kịch.
