So sánh roto và stato: cấu tạo, nguyên lý và công dụng

Roto và stato là hai bộ phận chính của động cơ. Vậy roto và stato là gì? Chúng có cấu tạo và nguyên lý hoạt động như thế nào? Hai bộ phận này có điểm gì giống và khác nhau? Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu ngay nhé!

Roto và stato là gì?

Roto và stato là 2 bộ phận chính của động cơ không đồng bộ. Chúng thường có trong động cơ điện, máy phát điện, máy khoan. Trong đó, phần tĩnh gọi là stato, phần động (phần quay) gọi là roto.

Khái niệm roto

Roto (phần quay) là phần chuyển động của động cơ. Bộ phận này hoạt động nhờ vào lực tương tác giữa các cuộn dây và các từ trường điện tích. Từ đó tạo ra một mô men xoắn xoay quanh trục quay của nó.

Khái niệm stato

Stato (phần tĩnh) là phần đứng yên của động cơ. Bộ phận này trái ngược với roto. Stato có thể hoạt động như một nam châm (tác dụng với rotor để tạo chuyển động). Hoặc nó hoạt động như phần ứng, nhận được ảnh hưởng của stator từ di chuyển cuộn dây trường trên roto.

Khi stato hoạt động như một nam châm điện, cuộn dây sinh lực sẽ được gọi là các cuộn dây hoặc trường quanh co.

Cấu tạo của roto và stato

Cấu tạo của rotor động cơ

Cấu tạo của roto gồm có 3 bộ phận chính: lõi thép, dây quấn và trục máy. Trong đó:

Lõi thép: Được tạo từ các lá thép được lấy từ bên trong của lõi thép stato ghép lại. Ở mặt ngoài được dập rãnh để đặt dây quấn, ở giữa lõi thép có dập lỗ để lắp trục.
Trục máy: Được chế tạo bằng thép và có gắn lõi thép roto.
Dây quấn roto: có hai kiểu dây quấn, bao gồm roto ngắn mạch còn gọi là roto lồng sóc và rôto dây quấn.

Cấu tạo của stato động cơ

Cấu tạo của stato gồm có 2 bộ phận chính: lõi thép và dây quấn. Ngoài ra, còn có nắp máy và vỏ máy được làm bằng gang.

Lõi thép: Lõi thép của stato có hình trụ, được làm từ các lá thép kỹ thuật điện. Chúng được dập rãnh bên trong rồi ghép lại tạo thành các rãnh theo hướng trục. Phần lõi thép stato sẽ được ép vào bên trong của vỏ máy.
Dây quấn: Dây quấn được làm từ dây đồng có bọc cách điện. Dây này được đặt trong các rãnh của lõi thép. Khi dòng điện xoay chiều ba pha chạy trong dây quấn ba pha stato sẽ tạo nên từ trường quay.

Nguyên lý của roto và stato

Nguyên tắc hoạt động của stato

Nguyên lý làm việc của stato như sau: Các cuộn dây quấn stato được nhúng vào lõi thép stato. Khi dòng điện chạy qua lõi stato, nó sẽ tạo ra lực điện động cảm ứng để chuyển thành năng lượng điện.

Trong quá trình động cơ hoạt động, nhiệt lượng sẽ phát sinh và được truyền qua lõi sắt. Sau đó, lượng nhiệt này sẽ chiếu từ bề mặt của cơ sở ra không khí xung quanh. Vì thế, người ta thiết kế động cơ như tấm tản nhiệt trên bề mặt ngoài của đế, từ đó tăng diện tích tản nhiệt.

Nguyên tắc hoạt động của roto

Khi stato tiếp nhận dòng điện chạy qua sẽ sinh ra nguồn năng lượng làm quay từ thông của roto. Từ thông này sẽ tạo ra từ trường giữa các khe hở không khí của stato và roto. Nó sẽ quét qua các dây quấn trên lõi thép của rotor.

Từ đó làm xuất hiện các suất điện động trong dây quấn. Các suất điện động này tác dụng với từ trường để tạo ra mô men lực quay. Đồng thời quyết định tốc độ quay nhanh chậm của Roto thông qua mô men lực.

Xem thêm:

Công dụng của roto và stato

Roto và stato đều là những bộ phận quan trọng của động cơ. Trong đó, stato tạo ra từ trường và cơ chế hỗ trợ động cơ. Còn roto tạo ra lực điện từ và mô men điện từ thông qua dòng điện. Hai bộ phận này kết hợp với nhau để giúp động cơ hoạt động ổn định và bền bỉ.